Terwijl ik op kantoor achteloos een stukje taart weghapte ter gelegenheid van een verjaardag verraste een collega mij met een vraag waar ik weken mee heb rondgelopen. “Allemaal mooi, die blogs van jou, over geluk en zo,” begon hij, “maar hoe verhoudt de zoektocht naar individueel geluk zich tot een streng christelijke opvoeding?”
Ik ben wekenlang met niets anders bezig. Een zeer interessante vraag. Interessant ook omdat het thema ‘geloof’ mij enerzijds niets doet (ik ben overtuigd atheïst), maar anderzijds zoveel impact heeft op onze hele samenleving dat het niet anders kan dan dat ik daar juist wel nieuwsgierig naar ben.
De vraag doolde door mijn hoofd, met daar tussendoor de vraag in hoeverre ik mij wilde wagen aan een antwoord. Het is een beladen onderwerp. Het risico mensen op de tenen te trappen of onjuiste of onvolledige conclusies te trekken vond ik groot. De nieuwsgierigheid heeft gewonnen.
Ik zet eerst een paar uitgangspunten neer. Mijn waarheid. Door mijn filter. Gegeneraliseerd.
Een gelovige dient een ‘hoger doel’. Hij leeft naar de waarden van zijn geloof en is daar zelf ondergeschikt aan. En ik ga juist uit van eigen geluk, eigen keuzes en stem voor lekker egoïstisch leuke dingen doen.
De contouren van mijn antwoord vormden zich tijdens het lezen van Paulo Coelho’s bestseller ‘De Alchemist‘. De hoofdpersoon gaat op reis naar zijn doel en leert onderweg vele levenslessen. Al zijn misstappen en tegenslagen brengen hem niet verder van, maar juist dichter bij zijn doel. Ik twitterde onderstaande passage een paar weken terug al.
Geluk heeft twee vertalingen in het Engels. ‘Luck’ en ‘happiness’. We doen vaak alsof je geluk tegen kan komen bij toeval. Puur geluk om puur geluk te bereiken. Vorige week kwam op Facebook een advertentie voorbij van het door de Staatsloterij gesponsorde programma ‘Puur Geluk’. Ene Arjan wordt verrast door het Metropole Orkest dat een door hem geschreven stuk speelt. Dit heeft hem geïnspireerd om hier meer mee te gaan doen en een nieuw project op te gaan zetten. Het was ‘luck’ dat hem het duwtje gaf, maar hij bereikt ‘happiness’ door er voor te kiezen.
Je geluk wordt maar voor 10% door toeval bepaald. 15% komt door waar je bent of wat er gebeurt in je omgeving en 30% komt door aangeboren vaardigheden. De laatste 45%, dus bijna de helft, bepaal je zelf. Ik stel daarom dat geluk voor een heel groot deel maakbaar is.
Maar je kunt ‘m ook andersom zien. Wat nou als ook de misstappen je brengen waar je moet zijn? Je iets negatiefs moet ervaren om in te zien dat je de andere kant op moet? Is dit waar de zoektocht naar geluk het geloof raakt? En is het zien van een verband of een teken, een self-fulfilling prophecy, of zie je het juist omdat je er naar zocht? En als je keuzes maakt, naar wie luister je dan eigenlijk? Kies je bewust of onbewust? In de Alchemist is je hart een soort superego dat naast een duiveltje ook een engeltje kan zijn.
De jongen in de Alchemist bereikt zijn doel door naar zijn vermeende doel te reizen. De bestemming blijkt uiteindelijk de reis zelf.
Op mijn reis naar het antwoord op deze vraag viel mijn oog maandagochtend op de nieuwe post van Ben Tiggelaar met een link naar zijn laatste column.
Tiggelaar schrijft: “De Britse denker en schrijver C.S. Lewis geloofde dat mensen uiteindelijk op zoek zijn naar goddelijke inspiratie: „De meeste mensen zouden, als ze echt in hun eigen hart hadden leren kijken, weten dat ze verlangen naar iets dat in deze wereld niet te krijgen is. Het wordt je door alle dingen in deze wereld aangeboden, maar ze maken de belofte nooit helemaal waar.” Eigenlijk zou Lewis’ waarschuwing naast de deur van mijn werkkamer moeten hangen. Werk is de moeite waard. Om te doen. Om over te lezen. Om over te schrijven. Werk kan leuk, goed en zelfs zinvol zijn. Maar werk is net een paar maatjes te klein en te licht om als levensvervulling te kunnen dienen. Je zult nog even door moeten zoeken. Jammer genoeg en gelukkig maar.”
Diezelfde Ben Tiggelaar schreef van de zomer dat het vervullen van een ‘roeping’ je eerder minder dan meer gelukkig maakt. Zelf schreef ik in maart dat zelfs het hebben van doelen je ongelukkig kan maken.
Ik vraag me wel eens af waar ik mee bezig ben. Waarom en voor wie. Of ik niet eigenlijk timmerman zou willen zijn. Misschien is dit het antwoord wel. Je bent wie je bent en je wordt wie je altijd al was.
Daarmee kan het zomaar zo zijn dat jouw weg naar geluk juist het vervullen van jouw levensbestemming is. Wat nou als jij er juist bent om jouw rol te vervullen in ‘het grote geheel’? Dat jouw intrinsieke motivatie alleen maar bestaat om je bestaansreden invulling te geven? Als je dwalingen, je afleidingen, je tegenslagen op je pad kwamen om je ogen te openen? Als jouw definitie van geluk nou juist dat is waar jij voor geschapen bent?
Over twee weken wordt de Trendrede weer uitgesproken Ik ben er bij. Vooruitlopend op dit event blikken de sprekers vast vooruit in een aantal blogs. Zo las ik maandag dat trendstrateeg Caroline van Beekhoff weer ruimte ziet voor ‘de afwijking’: door de diversiteit en legitimiteit van ieders kompassen en zoektochten wordt de afwijking weer normaal. “Dit zorgt ervoor dat je reëel en trouw kan zijn en blijven aan je eigen waarden, dat je kiest voor verbinden en vertrouwen. Met teruggeschroefde ego’s zoeken we cirkels van vertrouwen, leggen dwarsverbindingen en stappen gelegenheidscoalities binnen.”
En als je jezelf wilt zijn door een geloof aan te hangen, moet je dat dus doen. Af en toe stilstaan om te overzien of je nog de juiste kant op gaat. Keuzes maken en je realiseren dat er misschien wel alleen maar juiste keuzes zijn. Stappen zetten. Zolang je maar voldoende aan jezelf blijft denken.
In mijn eigen ‘pursuit of happiness‘ kom ik er steeds meer achter dat ik een groot deel van mijn geluksgevoel haal uit het in beweging brengen van anderen richting hun doelen. Mensen meer in laten zien wat hun bestaansreden is. En dat is ook een mooi geloof.
Met iedere blog het verhaal completer maken. Met ieder gesprek iemand een duwtje geven. Dat is mijn missie. Mijn roeping. Niet mijn werk.
Groeten,
Frank
Deze post (of een bewerking daarvan) is onderdeel van mijn boek ‘En nu jij!’. Klik hier voor meer info.
