Een paar weken terug gaf ik een workshop waarin ik het verhaal van de olietanker en de ijsberg vertelde. Tegenwoordig mijn standaardmetafoor en inleiding voor hoe mensen in organisaties werken. “Dus is het belangrijk om aandacht te besteden aan het thema ‘gelukkig werken'”, sloot ik af.
“Maar hoezo dan?”, vroeg een van de deelnemers.
Best een goeie vraag. Want, zo stelde zij, “werknemers die het allemaal maar naar hun zin hebben en worden gepamperd, die nemen geen initiatief, die gaan niet weg, die blijven maar in het warme bad zitten”.
Dat is wel een beetje zo ja. Ik ben er helemaal geen voorstander van om het iedereen maar naar de zin te maken, zodat ze zo lang mogelijk blijven zitten. Sterker nog, ik ben een groot voorstander van mobiliteit. Ik vind ook dat vaste contracten kunnen werken als een dwangbuis. Mensen moeten juist gestimuleerd worden te blijven leren. Hun hele leven lang.
Werk is leuk als je in een flow zit. Balancerend tussen het kunnen en uitgedaagd worden. Om uitgedaagd te worden heb je nieuwe impulsen nodig. Prikkels, ontwikkelingen, innovaties. Om het te kunnen heb je vaardigheden nodig. Je beweegt telkens heen en weer. Schiet je te ver door kom je in routine (verveling, bore-out) of spanning (stress, burn-out). Of je haakt af.
Zit je in de flow, dan voelt werken niet meer als werken. Je krijgt er energie van en komt enthousiast thuis.
Vorig jaar schreef ik al een uitgebreid verzamelwerk over het belang van gelukkig werken en de lange weg daar naartoe. Over de toename in productiviteit en aantrekkelijkheid op de arbeidsmarkt, afname van verloop en verzuim en meer innovatie.
Het is een lange weg omdat het via de onderkant van de ijsberg gaat. Het gedrag van mensen wordt bepaald door wat er zich onder water afspeelt. Wil je je gedrag veranderen, zal je keuzes moeten maken vanuit je bewuste en daarmee tegen je onderbewuste (dat gewoon lekker altijd hetzelfde wil) in moeten gaan.
Wil je een organisatie veranderen, zal je mensen moeten raken in hun identiteit of hun missie. Om zo de energie aan te boren waarvoor zij ‘s ochtends hun bed uit komen. Bereik je de onderkant van de ijsberg, dan volgt de bovenkant vanzelf. Maak het interessant, ga op zoek naar de drijfveren van je medewerkers, vraag hen wat zij belangrijk vinden.
En maak gebruik van de volgzaamheid van mensen, vanuit de angst om er niet bij te horen. Werk aan de omgeving. Creëer een nieuw normaal. Maak de omstandigheden zo, dat het gewenste gedrag het makkelijke gedrag is. Want de makkelijke weg is nu eenmaal de meest gevolgde weg.
Het is niet de primaire taak van de werkgever om het de medewerkers naar de zin te maken. Werkgeluk is geen doel op zich. Wel voor de medewerker, niet voor de werkgever. Maar doel en middel liggen in elkaars verlengde.
De werknemer besteedt over het algemeen meer tijd aan werken dan aan slapen of welke andere tijdsbesteding dan ook. Het kan daarom maar beter een beetje leuk zijn. Ook speelt het een belangrijke rol in de zingeving en de betekenis van iemand. Het vervullen van je missie, of je bestaansrecht geeft je leven zin. Leuk werk leidt tot succes, niet andersom. Je wordt beter in waar je goed in bent als je doet wat je leuk vindt.
En daar heeft de werkgever dan dus weer wat aan. Zoals ik hierboven al schreef: meer productiviteit, minder verzuim, hogere klanttevredenheid, et cetera.
Dat is de lange versie van het antwoord dat ik vorige maand gaf tijdens de workshop. Ik zal het haar nog even doorsturen.
Groeten,
Frank
Geen blog meer missen? Schrijf je in voor de blogalert!
